نگاهي ديگر به جشنواره فيلم فجر

سفره خالي سينماي ايران از فيلم سياسي

جامعه ايران همچنان لقب «سياسي‌بودن» را خوش نمي‌دارد. جز آنها که به خاطر شغل خود نمي‌توانند از انتصاب به سياسي‌بودن طفره بروند، بقيه ترجيح مي‌دهند سياسي‌بودن را عيب بدانند يا انکار کنند.

    به گزارش سايت سينمايي سوره، اين در حالي است که به گواه صاحبنظران و محققان مردم ايران از مردم بسياري از کشورهاي پيشرفته دنيا به سياست ورود بيشتري دارند و در مزاح هاي کوچه بازاري تا همين رسانه ميليوني sms کم لطيفه سياسي نمي سازند.
    کمتر ايراني را مي شناسيد که از حال و روز اوضاع سياسي کشور و حتي کشورهاي مرتبط با ايران بي خبر باشد و در حد شناخت خود در فرصت هاي پيش آمده ارزيابي و تحليل ارائه ندهد. به عبارتي ايران از معدود کشورهايي است که در 28 سال گذشته هر سال يک انتخابات سياسي در آن برگزار شده و دست کم 50 تا 60 درصد مردم هر بار در آن شرکت کرده اند.
    چنين نگاه و رويکردي در ميان هنرمندان ما هم وجود دارد. البته هنرمندان سطح خود را بالاتر از سياسيون مي دانند، اما آنها هم مثل مردم و بلکه بيشتر در جريان چند و چون اوضاع سياسي هستند. با وجود سياست «با دست پس زدن و با پا پيش کشيدن» در مقوله سياست و علاقه شهود مردم به اين حوزه، معلوم نيست چرا همچنان «سفره سينماي ايران از فيلم سياسي خالي است»؟!
    1- روزي که «سنگ، کاغذ، قيچي» مهدي سهيلي در سينماي رسانه ها اکران شد، واکنش هاي شيطنت آلود تماشاگران خاص اين سالن به ديالوگ هاي جانبازان ساکن آسايشگاه جالب بود. کنجکاوي ها در نگاه و ميميک بازيگران هنگامي که کنايه ها و متلک هايي به خودي ها، اشتباهات فرمانده، رئيس جمهور و ... ادا مي کردند دوچندان شده بود تا از لا به لاي درد دل هايي که بار سياسي دارند چيز تازه اي صيد نمايند.
    استقبال تماشاگران خاص اين سينما به عنوان يک جامعه آماري از اين ديالوگ هاي کمي تا قسمتي سياسي مويد اين نکته است که مخاطب سينماي ايران براي تماشاي فيلم هايي با رويکرد سياسي يا نقد عرصه سياست عطش دارد. نمونه هاي ديگري را هم در اين سال ها ديده ايم. ديالوگ ها يا حداکثر صحنه ها و پس زمينه هايي که از چشمه سياست لبي تر کرده اند.
    "اعتراض" مسعود کيميايي در زمان اکران ملقب به فيلم سياسي شد. حال آنکه تم اعتراض و موضوعي که در پيش زمينه مطرح شد يک درام اجتماعي را به تصوير مي کشيد. فعاليت هاي سياسي جمعي دانشجو، صحنه معروف جمع شدن دانشجويان دور ميزي در يک کافي شاپ و گفتگو درباره خاتمي و قبول نداشتن آنها در تقسيم قدرت، آسيب ديدن برادر قهرمان فيلم، ورود ارجمند از زندان رهاشده به گروه فشار، همه و همه تنها پسزمينه و پاساژهايي براي اعتراض محسوب مي شد تا با بهره مندي از فضاي آن روز جامعه و تشنگي نسبت به مسائل سياسي روز، حرف هاي خود را به شمار بيشتري از تماشاچيان بزند.
    "نان، عشق و موتور هزار" ابوالحسن داودي با آرش و دو جوان موتور هزار سوارش، «متولد ماه مهر» احمدرضا درويش با جوان بسيجي معترض و معرفي جريان سومي ها نيز تنها ناخنک هايي گذرا به حوزه سياست هستند که شمارش در اين سال ها کم بوده است. در اين ميان اما «آژانس شيشه اي» با آنکه سعي دارد به مقوله دفاع مقدس، حفظ ارزش هاي آن و اوضاع جانبازان و ايثارگران تمرکز يابد، بي محاباتر از ديگران در صحنه هايي به عرصه سياست وارد مي شود. حاج کاظم کاراکتري است که نمي توان از او نقد رفتارهاي مردان سياست را حذف کرد. او از نگاهش «امنيت ملي» را تعريف مي کند و در برابرش کاراکتري که رضا کيانيان نقشش را ايفا مي کند اين مفهوم را بازتعريف مي نمايد، اما اين فيلم هم «سياست» مقصود و مرادش نيست.
    در بيست و پنجمين جشنواره فيلم فجر از ميان فيلم هايي که به نمايش درآمد، دو فيلم به آدم هاي بانفوذ سياسي اشاره مي کند که اولي مي تواند پليس را به بستن جاده ها وادارد (آفتاب بر همه يکسان مي تابد) و دومي با يک تلفن چند وزير جا به جا مي کند (سنگ، کاغذ، قيچي)، اما همچنان سينماي ايران از هر ژانر و با هر موضوعي فيلم دارد جز فيلم سياسي!
    2- شايد ترس از سانسور يا توقيف مانع از توليد فيلم سياسي (به معناي رايج آن در دنيا) شده است. خط قرمز تعريف نشده ممکن است برخي را از ريسمان هاي سياه و سفيد بترساند، اما حضور تهيه کنندگاني که پيشتر برخي خطوط قرمز را که وجود نداشت، شکستند و تصورات را واهي جلوه دادند، مي تواند به ظهور و بروز اين دسته از آثار کمک کند. فيلم هايي که از نظر نگارنده با توجه به بافت جمعيتي جوان کشور و ويژگي هاي خاص اقليم سياسي ايران و به جا ماندن اسنادي براي تاريخ توليدشان ضرروي است. فيلم هايي که يکي دو نمونه آن را مي توان در آثار مرحوم علي حاتمي ديد.
    3- بر اساس قانون اساسي کسي در داخل کشور نمي تواند تلويزيون خصوصي تاسيس کند، به اين ترتيب به نظر مي رسد احزاب و گروههاي سياسي مي توانند در کنار ظرفيت هايي که رسانه ملي در اختيارشان قرار مي دهد، از «سينما» به عنوان يک رسانه جهاني براي بيان ديدگاههاي خود بهره ببرند. به طبع اگر چنين اتفاقي بيفتد، سفره سينماي ايران مي تواند رنگين تر شود.
انتهای پیام /