با وجود رشد سينماسازي در يک دهه اخير

سينماي ايران با استانداردهاي جهاني فاصله دارد

محمدعلي حيدري: سينما سوغاتي سفر مظفرالدين شاه به فرنگ در سال 1279 بود، او از همان اولين مواجه‌اش با اين پديده جادو شد و تصميم گرفت آن را به ايران بياورد، اين دستگاه که در آن زمان سينماتوگراف ناميده مي‌شد خريداري شد و به دستور مظفرالدين‌ شاه، ميرزا ابراهيم‌خان صحافباشي از مراسم کارناوال گل که در فرانسه برقرار بود فيلم‌برداري کرد. او اولين فيلم‌بردار ايراني تاريخ سينما است.

سين مثل سينما
محمدعلي حيدري: سوغاتي سفر مظفرالدين شاه به فرنگ در سال 1279 بود، او از همان اولين مواجه‌اش با اين پديده جادو شد و تصميم گرفت آن را به ايران بياورد، اين دستگاه که در آن زمان سينماتوگراف ناميده مي‌شد خريداري شد و به دستور مظفرالدين‌ شاه، ميرزا ابراهيم‌خان صحافباشي از مراسم کارناوال گل که در فرانسه برقرار بود فيلم‌برداري کرد. او اولين فيلم‌بردار ايراني تاريخ سينما است. سينماتوگراف بر خلاف کشورهاي خارجي که هنري اجتماعي بود، شمع محفل درباريان شد و به عنوان تفريحي اشرافي به خدمت دربار درآمد. چند سال بعد با شروع انقلاب مشروطه مراکزي براي تماشاي عمومي فيلم‌ها ساخته شد. در سال 1287 نخستين اعلان مربوط به سينما در جرايد به چاپ رسيد.
دوران سينماسازي در ايران
در ايران از زمان ورود سينما به کشور تا کنون، سينما سازي به دو دوره تقسيم شد:
الف- از سال 1292 که اولين سينما (سينماي گراند هتل) در خيابان لاله زار ساخته شد تا دهه پنجاه که اوج سينما سازي در ايران، در خيابانهاي لاله زار، انقلاب، جمهوري و طالقاني است.
ب- اواخر دهه 70 تا کنون: در اين دوره دو رويکرد اساسي در سينماسازي وجود داشته است:
1-تفکيک سينماهاي بزرگ قديمي به چند سالن و يا احيا و بازسازي تعدادي از سينماهاي تعطيل شده.
2- ساخت مجموعه‌هاي سينمايي با چند سالن و طراحي عملکردهايي مختلف در کنار سالنهاي سينما در يک مجموعه.
ج- دهه 90 دوران اوج ساخت پرديس‌هاي سينمايي است. يکي از مهمترين دلايل افزايش فعاليت بخش خصوصي در زمينه ساخت سالن سينما در سال‌ها 92 تا امروز استراتژي حوزه هنري بر ايجاد محدوديت در نمايش و اکران فيلم‌ها بود. اين سياست که بر اساس اولويت ها و اهداف حوزه هنري تعريف و تبيين شده از سال 91 به طور رسمي توسط محسن مومني شريف رئيس حوزه هنري اعلام شد. مومني شريف در ديدار نوروزي با کارکنان حوزه هنري گفت: حوزه هنري فيلم‌هاي غيرارزشي، مسئله‌دار و فيلم‌هايي که از خطوط قرمز ردشده‌اند را مطابق تشخيص کارشناسان خود نمايش نخواهد داد. فيلم‌هاي مسئله‌دار به آن دسته از فيلم‌هايي اطلاق مي‌شوند که در مسائل اخلاقي و عفت عمومي از خطوط قرمز تجاوز مي‌کنند.
بخش خصوصي سينماي ايران که 91 سينماي حوزه هنري در آن زمان را از دست رفته مي‌ديد ترغيب شد تا به سالن سازي روي بياورد. ساخت پرديس‌ها تنها به تهران محدود نشد، اغلب شهرهاي بزرگ که سال ها بود سينمايي تازه نداشتند در اين دوره صاحب سينما شدند. شرق و غرب تهران هم که بيش از سه دهه با بي‌توجهي رها شده بودند، صاحب پرديس شدند. (اغلب سينماها در مرکز و جنوب تهران بودند) پرديس کورش که در مجتمع تجاري کورش راه اندازي شده يکي از مهمترين اين پرديس‌هاست. حوزه هنري از سال 92 و با استقلال موسسه فرهنگي تبليغاتي بهمن سبز، بر موضوع سينماسازي و تجهيز سالن‌هايش تمرکز کرد و توانست در اين زمينه حرکتي موثر و مفيد داشته باشد که به نهضت سينماسازي معروف شد.
چند سينما؟ چند نفر؟
تا سال 92 بيش از 31 ميليون نفر از جمعيت ايران به سينما دسترسي داشته‌اند و بيش از 43 ميليون نفر از اين دسترسي محروم بوده‌اند. اين آمار، بر اساس جمعيت کشور و تعداد صندلي‌هاي سينماست. در ايران وضعيت تعداد سينماها، آمار بسيار بغرنجي دارد به گونه‌اي که در 35 سال اخير رشد جمعيت 127 درصد و رشد ساخت سينما در ايران منفي 44 درصد بوده است. سرانه سالن سينما در کشور طي سال‌هاي 76 تا 80، رشدي منفي را نشان مي‌دهد. با اين احتساب در سال 76 به ازاي هر يک ميليون نفر، 4/87 سالن سينما در کشور وجود داشته و در سال 80 اين تعداد به 4/82 سالن کاهش يافته است. سير نزولي سرانه سالن سينما در ايران فقط به سال‌هاي 76 تا 80 محدود نمي‌شود. در واقع از سال 57 به بعد به دلايل مختلف تعداد سالن‌هاي سينما در کشور نه‌تنها افزايشي نداشته بلکه کاهش يافته است. طبق آخرين گزارش منتشر شده در خصوص آمار سينماهاي کشور، از ميان 1148 شهر در کشورمان، تنها حدود 60 شهر سينما دارند و به ‌طور تقريبي 1088 شهر از سينما محرومند.
حجت‌الله ايوبي در زمان رياست خودش بر سازمان سينمايي(1392-95) با ارائه اين آمار که در ايران ما به ازاي هر 260 هزار نفر يک سالن سينما داريم و اين معيار در مقايسه با ديگر کشورهاي دنيا که يک سالن سينما به ازاي هشت هزار نفر است، خواستار راه‌اندازي و حرکت روند سياست‌گذاري به سمت تاسيس سالن‌هاي سينمايي شد. سياستي که بعد از او با رياست محمد مهدي حيدريان (1395-1397) بر سازمان سينمايي ادامه پيدا کرد و تنها در سال 96 با دستورالعمل‌هاي سياستي سازمان سينمايي، هر 3 روز يک سالن سينما در کشور احداث و آماده نمايش فيلم شد و آمار تعداد سالن‌هاي سينما را به چيزي در حدود 500 سالن سينما در کشور رساند.
آمارهاي تازه چه مي‌گويند؟
رمضان علي حيدري خليلي معاون سازمان سينمايي در تازه ترين اظهار نظرش اوايل مهرماه امسال گفت: هم اکنون در کل کشور 596 سالن نمايش فيلم فعال وجود دارد. ابتداي دولت تدبير و اميد در سال 1392، تعداد سالن هاي سينمايي کشور 318 سالن سينما بود که در پايان سال 1397 به 596 سالن سينماي فعال رسيد که با رشد 87 درصدي همراه است. تعداد صندلي هاي سينما در ابتداي دولت تدبير و اميد 116 هزار و 970 صندلي بود که در پايان سال 1397 به 157 هزار و 707 صندلي رسيده است که نشاني از رشد تقريبي 35 درصدي دارد.
طبق آمارهاي سازمان سينمايي تعداد تماشاگر سالن هاي سينمايي ايران در سال 92 ، 7 ميليون 800 هزار نفر بود که در سال 1397 به 28 ميليون و 545 هزار نفر افزايش يافت و به عبارتي قريب 266 درصد رشد داشته است. در سال 1392 ميزان فروش 30 ميليارد تومان بود که در سال 1397 به 251 ميليارد تومان رسيد و در اين زمينه رشد 736 درصدي وجود دارد. در سال‌هاي (1396 تا 1397)، 200 سالن سينما توسط بخش خصوصي به ناوگان سينمايي ايران اضافه شده است. اين رقم مي تواند يک رکورد تازه براي سينماي ايران باشد.
رکورددارهاي سينماداري در جهان
آمريکاي شمالي (بازارهاي ايالات‌متحده و کانادا) با حدود 360 ميليون نفر جمعيت، تقريبا 44 هزار سالن سينما دارد. جمعيت آنها 5/ 4 برابر جمعيت کشور ماست و تعداد سينماهاي آنها 80 برابر سينماهاي ما. چين که جمعيتش به يک و نيم ميليارد نفر نزديک شده در مجموع 41 هزار سينما دارد. مي‌توانيم تعداد سينماهاي ايران را با کشورهايي که جمعيتي کمتر از جمعيت کشورمان دارند مقايسه کنيم. فرانسه و بريتانيا که کمتر از ايران جمعيت دارند، به ترتيب صاحب 5 هزار و 981 و چهار هزار و 100 سينما هستند. يعني نزديک به 10 برابر سينماهاي کشور ما. فرانسه با داشتن 6000 سينما بيشترين تعداد سالن در اروپا را دارد.
سهم حوزه هنري از سينماهاي ايران
از سال 92 حوزه هنري با رشد سينماسازي توانسته نقش خود را در فضاي اکران پررنگ و با بخش خصوصي رقابت کند. در اين مدت (92 تا 97) حوزه هنري تعداد سينماهايش را از 29 شهر به 34 شهر رساند، از 61 سالن نمايش به 103 سالن رسيد، و از 27000 صندلي به 33340 صندلي. رقمي قابل توجه که تنها محدود به تهران نبود و اتفاقا در همه شهرها و حتي در شهرهاي کوچک توسعه ناوگان سينمايي حوزه هنري را در رقابت با بخش خصوصي که بيشتر به بعد مالي سينماسازي مي پردازد نشان مي دهد. آنچه مي توان اميدوار بود اين که حوزه هنري در دهه نود، در روزگاري که سينماداري با مال‌ها و برندها گره خورده و رنگ و بوي تجاري گرفته، مي کوشد به صنعت سينماداري به عنوان يک حرفه مستقل نگاه کند. اغلب سينماهاي حوزه هنري، سينما به مفهوم واقعي کلمه هستند نه سالن‌هايي کوچک و محقر که در کنار فروشگاههاي لباس و رستوران‌ها قرار است زمينه فروش فيلم‌ها را فراهم کنند. در بک بررسي تحليلي که در آينده صورت خواهد گرفت، مي توان به اين موضوع و پيامدهايش اشاره کرد که ولع بخش خصوصي براي سرمايه داري و جذب پول، چگونه معماري سينماها را تحت تاثير قرار داد. چگونه باعث شد سينما به عنوان محيط فرهنگي به يک محيط تجاري تبديل شود.
پايان بخش اول
انتهای پیام /